Manuele therapie

Manuele therapie
 
Manuele therapie is een vorm van therapie waarbij een specialist de gewrichten van de wervelkolom en extremiteiten (poten) onderzoekt en behandeld. Het behandelen wordt gedaan door middel van zachte en snelle technieken waarbij de handen van de therapeut worden gebruikt om een effect te bewerkstelligen.
Osteopathie en chiropractie zijn vormen van manuele therapie.
Manuele therapie is een belangrijk onderdeel van integrale dierzorg en revalidatie.

Een manuele therapiesessie ziet er als volgt uit;

Anamnese/ vraaggesprek
Een behandeling begint met een uitgebreid vraaggesprek over uw dier. Dit om inzicht te krijgen in de algehele gezondheid en het functioneren van het dier. In dit gesprek wordt ook de hulpvraag die u als eigenaar over uw dier heeft besproken.
Vooraf wordt het medisch dossier opgevraagd en waar nodig wordt vooraf gevraagd om diagnostische beeldvorming, bijvoorbeeld röntgenfoto’s.
In dit gesprek wordt ook geanalyseerd of er eventuele contra-indicaties zijn. Contra-indicaties zijn omstandigheden m.b.t de gezondheid van uw dier waarom uw dier op dit moment niet of niet volledig behandeld zou kunnen worden.
 

Observatie & Inspectie
Hierna wordt het dier geobserveerd in stand en in beweging om zijn conformatie (hoe is het dier gebouwd), postuur (hoe is de houding van het dier) en bewegingspatronen te analyseren.
Hierbij wordt gelet op; hoofd hals houding, het plaatsen van de voor en achter poten, het gewicht dragen op de poten, de paslengte, de positie van de staart, het uitlijnen en de bewegelijkheid van de wervelkolom en bekken, algehele bespiering, de kwaliteit van de bewegingen de wil van het dier om te bewegen en eventuele asymmetrie etc.

Palpatie
Hierna wordt het dier af-gevoeld om te beoordelen of er sprake is van lokale of regionale verandering in temperatuur, spierspanning of de aanwezigheid van pijn/ongemak.
 
Specifiek bewegingsonderzoek
Nu worden de gewrichten van het dier onderzocht op bewegelijkheid. 

Dit noemen we ROM/Range Of Motion. Elke gewricht heeft een specifieke ROM.
Wanneer een gewricht beperkt is in bewegelijkheid in een of meer richtingen is er een behandel indicatie voor manuele therapie. Ook wordt er gevoeld naar de kwaliteit van de beweging in een gewricht (vloeiend/niet vloeiend) en het eindgevoel van de beweging.

Aanvullende testen/onderzoek:
Soms is het na het bewegingsonderzoek nodig om aanvullende testen te doen, zoals een aantal neurologische testen om te kijken hoe het zenuwstelsel functioneert.
 
Behandeling
Aan de hand van boven beschreven stappen wordt besloten of manuele therapie een geschikte behandelmethode voor uw dier is, of het dier op dit moment behandeld kan worden en welke behandelmethode het best aansluit bij uw dier. Het kan voorkomen dat na het onderzoek besloten wordt om uw dier niet te behandelen maar terug te verwijzen naar een dierenarts omdat er vermoedens zijn van onderliggende problemen.
 
Technieken die gebruikt worden zijn;
1. Massage technieken: Massage helpt om de spierspanning te reguleren en pijn te dempen.
Als de spierspanning te hoog is beperkt dit de bewegelijkheid van een gewricht. Ook helpt massage het dier te ontspannen en vertrouwen te krijgen.

2. Bindweefsel technieken (fascia of myofasciaal): Bindweefsel hoort elastisch en vrij van restricties te kunnen functioneren. Wanneer het bindweefsel te strak is (verkleving) zorgt dit voor een bewegingsbeperking. 
Door middel van specifieke technieken wordt het bindweefsel of bindweefselketens vrij gemaakt. Soms kan er sprake zijn van een erge verkleving op spier of bindweefsel level, dat noemen we een myofasciaal triggerpoint. Dit kan behandeld worden d.m.v. een specifieke manuele techniek (fricties) of door met behulp van dry needling. Bij dry needling wordt een heel dun naaldje in de spier en het bindweefsel geprikt op een triggerpoint op te kunnen lossen. 
Bindweefsel speelt onder andere een rol bij; het overbrengen van spierspanning, het overbrengen van zenuwimpulsen, het herstellen van blessures.

3.Mobilisatie technieken: Een gewricht wordt onderzocht op beweeglijkheid in alle mogelijke bewegingsrichtingen. Wanneer er een bewegingsbeperking is in een specifieke richting wordt deze geëvalueerd. Hierna kan de therapeut besluiten te mobiliseren. Mobiliseren is het bewegen van een gewricht binnen de gewrichtsgrens in een specifieke richting met een specifieke intensiteit en ritme waarbij het gewrichtssmeer gestimuleerd wordt en het gewrichtskapsel wat op rek wordt gebracht. Het doel is de bewegelijkheid te vergroten, pijn en omliggende spanning te verminderen en de functie van het gewricht te verbeteren. Hierna wordt het gewricht opnieuw geëvalueerd om het effect van de behandeling te evalueren.

4. Manipulatie technieken:  Een gewricht wordt onderzocht op beweeglijkheid in alle mogelijke bewegingsrichtingen. Wanneer er een bewegingsbeperking is in een specifieke richting wordt deze geëvalueerd. Hierna kan de therapeut besluiten te manipuleren. 
Bij een manipulatie wordt met een gecontroleerde maar snelle beweging het gewricht buiten de gewrichtsgrens bewogen, soms komt hierbij een geluidje vrij (kraken).  Het doel is de bewegelijkheid te verbeteren en het zenuwstelsel positief beïnvloeden. Hierna wordt het gewricht opnieuw geëvalueerd om het effect van de behandeling te evalueren.

In deze korte video ziet u hoe een manipulatie wordt uitgevoerd: https://youtu.be/ueJOpUhrOHs

Na de behandeling wordt opnieuw gekeken hoe het dier beweegt en worden er adviezen gegeven over rust, oefeningen, training, voeding en eventuele ondersteuning d.m.v. supplementen.

Hoe werkt manuele therapie?
Door middel van een manuele technieken worden fysiologische reacties in gang gezet die zorgen voor herstel van een gezond gewricht.
Deze reacties ontstaan door het prikkelen van sensoren, bijvoorbeeld in het gewrichtskapsel, welke op hun beurt communiceren met het zenuwstelsel waardoor pijn reflexen worden gedempt en de bewegelijkheid toeneemt. Hierdoor neemt ook de te hoge spierspanning van omliggende spieren af.

Meer lezen? Artikel uit 2020 over de fysiologische reacties door manuele therapie Physiological Responses Induced by Manual Therapy in Animal Models: A Scoping Review 

Werkt manuele therapie voor mijn dier?
Hoe goed manuele therapie werkt is sterk afhankelijk van de volgende factoren
- Ervaring, kennis en skills van de behandelaar. 

 - Screening van de patiënt (is deze behandel optie de juiste voor deze patiënt)
- Kan uw dier rustig genoeg stilstaan of zitten of liggen om goed behandeld te worden.

Waar moet ik op letten bij het uitkiezen van een behandelaar?

1. Opleiding. De behandelaar van uw dier heeft bij voorkeur een medische of paramedische achtergrond (arts/dierenarts          fysiotherapeut/ dierfysiotherapeut) alvorens zich te specialiseren in manuele therapie bij dieren.

2. Ervaring. Hoe meer dieren een therapeut behandeld hoe beter zijn/haar technieken worden. Dit gecombineerd met bijscholingen en skills trainingen. Vraag uw behandelaar hiernaar.

3. Sfeer. Het is belangrijk dat u en uw dier zich prettig voelen bij de behandelaar, een ontspannen sfeer draagt bij aan de behandeling en effecten hiervan.